انگیزش تحصیلی

انگیزش تحصیلی

با توجه به اينكه در قلب نظام وتعليم وتربيت مادام العمر، ايجاد وتقويت صلاحيت وويژگي خود راهبري و خودارزيابي دريادگيرنده مطرح مي‌باشد،مجموعه مؤلفه ها وويژگيهاي اين نظام نشان مي‌دهد كه مدرسه و آموزشهاي رسمي آنهامي‌تواند نقش مهمي در ايجاد وتقويت ويژگيهاي خود رهبري وخود ارزشيابي فراگيران، داشته باشد.

حال با توجه به نقش مدرسه وبرنامه‌هاي آن در ايجاد وتقويت خود راهبري وخود ارزشيابي فراگيران از يك سو وتوجه به متمايز بودن يادگيري خود راهبري كه اساسي‌ترين نوع يادگيريها است،ازسوي ديگر ،ايجادو يا تقويت اين نوع يادگيري وضرورت تغييردرنقش تعليم وتربيتي آموزشگاه(برنامه هاي درسي،فرآيند ياددهي، يادگيري ومديريت ورهبري آموزشي آن) را ايجاب كرده وبه تربيت معلماني با زمينه تعليم وتربيت مادام العمر وخود راهبر در يادگيريها نياز خواهد بود، كه هم جوابگوي احتياجات خود در اين زمينه بوده وهم بتوانند دانش آموزاني آتي خود را در اين راستا هدايت كنند.

اصولاً ازنقطه نظر تعليم وتربيت مادام العمر ،نگاه به تعليم وتربيت ،نگاه به يك كل است كه از پنج مؤلفه كليّت،وحدت،انعطاف پذيري،مردمي بودن وخودشكوفايي به عنوان مؤلفه هاي اساسي اين نظام تشكيل يافته است ولازمه خود شكوفايي انسانها ، تربيت و پرورش دو نوع توانايي و صلاحيت عمده يعني خود ارزشيابي وخود راهبري در آنان ميباشد.

تعليم و تربيت مادام العمر و انگيزش تحصيلي (خود راهبري وخود ازشيابي ) ريشه در مكتب تربيتي و انسان ساز اسلام دارد كه ديدگاه و بستره جديد آن در آموزش و پرورش بعد از انقلاب اسلامي از اهميت قابل توجهي برخوردار شده است .

از طرف ديگر هيول  توسعه مفهوم تعليم تربيت مادام العمر را در حد انقلاب كپرنيكي در نجوم مي داندو استاد اسكاگر بر اساس مجموعه نظرات انديشمندان اين حوزه ويژگيهاي افراد خود راهبر را به صورت ذيل بر شمرده است :

1ـ پذيرش خود2ـبرنامه ريزبودن3ـ انگيزش دروني4ـارزشيابي دروني شده5ـ پذيرابودن تجربه 6ـ انعطاف پذيري  7ـ خود مختاري

با توجه به نقش فرآيند ياددهي يادگيري (معلمان ) ، محتواي برنامه هاي درسي مدارس و مديريت و رهبري آنها در امر انگيزش تحصيلي فراگيران ، به ويژه در امر پرورش ابعاد خود راهبري وخود ارزشيابي كه زمينه ساز خود شكوفايي تحصيلي آنان مي باشد ، لذا پژوهش در زمينه خود راهبري و خود ارزشيابي دانش آموزان دوره راهنمايي و بررسي اين مطالب كه تا چه حد برنامه هاي درسي،فرايند ياددهي ـ يادگيري و مديريت مدارس در ايجاد يا تقويت اين ابعاد در فراگيران مؤثر است مي تواند در تعين فاصله اي كه صاحبنظران تعليم و تربيت از طريق مطالعات و تجربياتشان مطرح مي كنند ، نسبت به آنچه  كه ما در مجموعه آموزش و پرورش كشورمان تعقيب مي كنيم مؤثر باشد . بدين ترتيب اين پژوهش در پي شكل گيري اين تصوير بوده و در اين راستا دو مرحله اساسي زير دنبال مي شود :

الف ـ جستجو پيرامون دو بعد خود راهبري و خود ارزشيابي در نظام تعليم وتربيت مادام العمر با توجه به نظرات صاحبنظران اين حوزه و مشخص كردن ويژگيهاي آن و دريافت اصول راهنما براي تلاش مدارس در جهت تحقق ويژگيهايي كه در ارتباط با خود راهبري و خود ازشيابي فراگيران مطرح مي باشد، مي تواند در چارچوب نظري پژوهش مؤثر باشد . در اين راستا و به منظور تدوين مباني نظري پژوهش ، به بررسي نظرات انديشمندان اين حوزه نظير اسكاگر و نيز گود پرداخته و سعي بر آن خواهد بود كه تا حد ممكن اين دو بعد انگيزش تحصيلي معرفي و افقهاي آن حد امكان گشوده شود .

ب ـ با توجه به انجام مرحله اول و مهيا شدن زير بناي نظري پژوهش ، زمينه يابي و بررسي ديدگاه كارشناسان تعليم و تربيت ، معلمان  دانش آموزان سال سوم دوره راهنمايي استان نسبت به ايجاد توان خود راهبري و خود ارزشيابي در آنها صرت گرفته و سپس به منظور تدوين سوالات اصلي پژوهش و تعيين نقطه شروع اجرا ، به برسي سوابق مطالعاتي پژوهش در سطح بين المللي نظير گزارش تحقيق انجام شده توسط موسسه ERICكه در كشور كانادا در زمينه تسهيل يادگيري مادام العمر در طي سالهاي (1984-1987 ) در دانشكده علوم تربيتي دانشگاه اوتاوا انجام شده و نيز چهار مورد پژوهش انجام شده توسط استاد اسكاگر در كشورهاي آمريكا، آلمان ، مجارستان و فيليپين كه زير نظر سازمان يونسكو در سطح بالاي دبيرستانها صورت گرفته و نيز ده مورد پژوهش گردآوري شده در زمينه آماده كردن معلمان براي تعليم و تربيت مادام العمر توسط گود در كشورهاي استراليا، فرانسه،السالوادور ،هندوستان ،ساحل عاج ، اردن ، لسوتو ، مكزيك ،فليپين و لهستان كه زير نظر سازمان يونسكو اجرا و توسط انتشارات پرگامون منتشر شده ، پرداخته خواهد شد .

درسطح داخلي نيز به بررسي وتحليل نتايج مطالعاتي كه توسط آقاي نادر سلسبيلي در سال 1371 در زمينه خود راهبري دانشجو ـ معلمان مراكز تربيت معلم شهر تهران صورت گرفته، پرداخته مي شود . پژوهش مذكور در ارتباط پديده تعليم و تربيت مادام العمر و گزينه هاي خود راهبري و خود ارزشيابي دانشجو ـمعلمان بوده و از روش تحقيق زمينه يابي استفاده شده و نتايج نشان مي دهد كه مراكز تربيت معلم از جهت برنامه هاي درسي ، فرآيند ياددهي ـ يادگيري و مديريت و رهبري آموزشي در راستاي ايجاد فرصت براي تقويت خود راهبري و خود ارزشيابي فراگيران نبوده وتنها درس كارورزي (تمرين معلمي ) و فعايتهاي فوق برنامه بعضي از مراكز توانسته به ميزان كافي در سطح محدودي در زمينه ايجاد و يا تقويت دو شاخص مؤثر باشد . بدين ترتيب در اين پژوهش ، ما ضمن پرداختن به تدوين مباني نظري ابعاد خود راهبري و خود ازشيابي در فرايند تعليم و تربيت مادام العمر ، به برسي زمينه يابي رابطه بين متغيرهاي : فرايند ياددهي ـ يادگيري، محتواي برنامه درسي و مديريت مدارس(به عنوان متغيرهاي اثرگذار ) و متغيرهاي : انگيزش تحصيلي ، خود راهبري و خود ارزشيابي فراگيران سال سوم دوره راهنمايي استان (به عنوان متغيرهاي تابع يا اثر پذير )، خواهيم پرداخت .