نوجوان و پرخاشگري

نوجوان و پرخاشگري

حالتی هیجانی به همراه برانگیختگی شدید در مقابل عوامل محیطی نامناسب را خشم می گویند ، خشم در همه ی افراد به خصوص در نوجوانان بروز می دهد. عواملی مانند بلوغ نیز در تشدید این حس بی تاثیر نیست. در این مطلب عوامل و همچنین راههای جلوگیری از این موضوع را برای شما شرح می دهیم.

شاید شما هم جزو والدینی باشید که از نگرانی درباره دیرکردن فرزندتان یا اینکه با چه کسی است و چه کار می کند ، خسته شده اید. ممکن است که از تلاش برای ارتباط برقرار کردن و پایان یافتن کشمکش ها ناامید شده باشید.
با وجودی که ممکن است والدگری یک نوجوان پرخاشگر کاری غیرممکن به نظر برسد، گام هایی وجود دارد که شما می توانید با استفاده از آنها فضای خانه را آرام تر و به فرزندتان کمک کنید تا مرحله انتقال به جوانی را با موفقیت سپری کند.
زمانی که نوجوانان شروع به ابراز استقلال و جستجوی هویت خود می کنند تغییرات رفتاری را تجربه می کنند که ممکن است برای والدین عجیب و غریب و پیش بینی ناپذیر به نظر برسد. کودک شیرین و فرمانبردار شما که تا پیش از این نمی توانست از شما جدا شود، اکنون تا چندین متری شما دیده نمی شود ودر واکنش به هر حرف شما با چشمان برافروخته و کوبیدن در پاسخ می دهد. این موارد متاسفانه رفتارهای طبیعی یک نوجوان هستند. اما یک نوجوان پرخاشگر مشکلات رفتاری، هیجانی و یادگیری فراتر از یک نوجوان عادی نشان می دهد. او ممکن است به طور مکرر رفتارهای پرخطر مثل پرخاشگری ، فرار از مدرسه، سوء مصرف مواد یا الکل ، روابط جنسی ، آسیب به خود، دزدی یا دیگر رفتارهای بزهکارانه را بروز دهد. هم چنین ممکن است است نشانه هایی از مشکلات سلامت روان مثل افسردگی ، اضطراب یا اختلالات خوردن را داشته باشد. از آنجایی که هر رفتار منفی که بارها و بارها تکرار می شود، می تواند نشانه ای از یک مشکل زیربنایی باشد، بسیار اهمیت دارد که والدین بداننند چه رفتارهایی در طول دوران نوجوانی طبیعی و چه رفتارهایی غیرطبیعی است.
همه نوجوانان نیاز به دوست داشته شدن دارند.
نوجوانان افرادی با شخصیت ها و علائق منحصر به فرد هستند . مهم نیست که نوجوان شما چقدر از لحاظ عاطفی از شما دوری می کند ، مهم نیست که نوجوان شما چقدر مستقل به نظر می رسد یا چقدر پرخاشگری می کند. او هم چنان نیازمند توجه و احساس دوست داشته شدن از سمت شماست.

قبل از اینکه به علائم و علل پرخاشگری نوجوانان بپردازیم، بهتر است ابتدا با ویژگی های این دوران آشنا شویم:

۱ ویژگی های جسمانی: ناهماهنگی در حرکات، سن ناشی گری، احساس درد عضلانی و خستگی، آغاز بلوغ جنسی

۲ ویژگی های شناختی: رشد تفکر، مفهوم خود و رشد هویت، استقلال طلبی و مسئولیت پذیری

۳ ویژگی های عاطفی: ناپایداری هیجان ها، ناشیگری در ابراز عواطف، ترس، اضطراب و کم رویی، تخیل

۴ ویژگی های اجتماعی: نیاز به کسب موقعیت اجتماعی، نقش گروه همسالان در رفتار نوجوانان، تشخص طلبی و نیاز به استقلال.

علایم و نشانه های ظهور خشم

احساس درونی: گرم شدن، عرق کردن، لرزش، گرفتگی عضلات،…

رفتارها: بیقراری، راه رفتن، بلند کردن صدا، ….

افکار خشم آلود: باور خاص درباره دیگران، در دل خود صحبت کردن، فکر با خود، خیال پردازی

احساسات قبل از خشم: حسادت، گناه، بی عدالتی، طرد شدن

مواردی که باعث خشم می شود

تجاوز به مالکیت افراد، حمله و آزار کلامی، حمله فیزیکی، اصرار و پافشاری برای انجام کاری، قطع شدن یک کار مورد علاقه، مورد ظلم واقع شدن، مسخره یا تحقیر شدن، قرار گرفتن در معرض پرخاشگری از جانب دیگران، مورد بی اعتنایی یا بی توجهی قرار گرفتن، گول خوردن و آسیب دیدن از طرف دیگران را می توان مواردی دانست که خشم فرد را برمی انگیزد. نکته مهم اینکه شدت خشم و عصبانیت به عامل محرک و چگونگی احساس و فکر کردن راجع به آن محرک بستگی دارد.

علل پرخاشگری نوجوانان

۱ مقابله با تهدیدهای جسمی و روانی

۲ الگوبرداری: هنگامی که در محیط اجتماعی نوجوان، خشونت حکمفرماست وی نیز پرخاشگری را یاد گرفته و در موقعیتهای گوناگون نشان می دهد.

۳ اختلالات روانی: هنگامی که نوجوان دچار اختلالات روانی است، قادر به کنترل خود نبوده و کنترل هیجانی کمتری دارد و در نتیجه از خود پرخاشگری نشان می دهد.

۴ نیاز به قدرت: نوجوان گاهی اوقات نیاز به نمایش قدرت طلبی های خود دارد و از آنجا که نوجوانی دوره کسب استقلال است، کسب قدرت نیز راهی برای رسیدن به استقلال بوده و در نتیجه نوجوان برای نشان دادن استقلال خود پرخاشگری می کند.

۵ رسیدن به اهداف: گاهی فرد بارها از این روش استفاده کرده و به نتیجه رسیده و بعداً آن را تکرار می کند.

علت تفاوت پرخاشگری نوجوان در محیط خانه و بیرون از خانه این است که نوجوان در جایی که آزادتر است رفتارها و حالات خود را بیشتر بروز می دهد و شاید هم در خانه عادت به پرخاشگری کرده است. در جاهایی که احساس می کند حاکمیتی برقرار است کمتر این نوع رفتارها را انجام می دهد و احساس کم رویی و خجالت می کند.

راههای مقابله با پرخاشگری

۱ از بین بردن خطرات تهدیدکننده نوجوان

۲ ایجاد تغییر نگرش در نوجوان نسبت به خطر و تهدید

۳ ارزیابی شناختی رفتارهای نوجوان برای پی بردن به مشکل و درمان آن

۴ تشویق پیشرفت های تحصیلی نوجوان در مدرسه

۵ تشویق نوجوان به انجام فعالیتهای فرهنگی اجتماعی و ورزشی

۶ آموزش خانواده ها در زمینه تغییر و اصلاح رفتار

روش های کنترل خشم

از آنجایی که خشم اغلب دیگر هیجان ها مثل فرسودگی، شرم ، غمگینی ، ترس یا آسیب پذیری را می پوشاند ، می تواند برای بسیاری از نوجوانان چالش زا باشد. زمانی که فرزند شما نمی تواند با این احساسات مقابله کند ، ممکن است فریاد بزند یا در اتاق را محکم بکوبد.
چالشی که والدین با آن روبرو هستند کمک به نوجوانان برای مقابله با هیجانات و برخورد با خشم با یک روش سازنده است:

1) قوانین و پیامدها را مشخص کنید:
زمانی که شما و فرزندتان آرام هستید برای او توضیح دهید که هیچ اشکالی ندارد که او احساس خشم داشته باشد و احساسات امری طبیعی هستند. اما روش هایی که او برای ابراز خشم خود به کار می برد غیر قابل پذیرش هستند. اگر او فریاد بزند با پیامدهایی روبرو خواهد شد (مثلا محروم شدن از رفتن به مهمانی) . افراد در دوره نوجوانی بیش از هر زمان دیگری به قانون نیاز دارند.

2) کشف کنید چه چیزی در زیر خشم نهفته است:
آیا فرزند شما غمگین یا افسرده است؟
آیا او نسبت به همسالانش احساس بی کفایتی یا حقارت می کند؟
آیا نیاز به کسی دارد که بدون قضاوت کردن به حرف هایش گوش دهد؟
آیا از موضوعی نگران است؟

3) از نشانه های هشدار دهنده خشم آگاه شوید:
آیا فرزندتان قبل از عصبانیت سردرد دارد؟
آیا در مدرسه کلاس خاصی دارد که همیشه او را عصبانی می کند؟
اگر نوجوان شما بتواند نشانه های هشدار دهنده ای که او را به جوش می آورد شناسایی کند، خواهد توانست قبل از آنکه خارج از کنترل شود خشمش را کنترل کند.

4) به نوجوان خود کمک کنید راه های سالمی برای آزاد کردن خشم خود پیدا کند:
ورزش، بازی های گروهی و یا راه های ساده ای مثل پانچ گردن یا پاره کردن کاغذهای باطله می تواند به آزاد شدن تنش و خشم کمک کند بسیاری از نوجوانان از هنر یا نویسندگی برای ابراز خلاقانه خشم خود استفاده می کنند.

5) به نوجوان خود زمان و فضایی دهید تا خود را بازیابد:
زمانی که نوجوان عصبانی است به او اجازه دهید زمانی را در اتاق خودش یا فضایی دیگر به خلوت بگذراند تا آرام بگیرد. تا زمانی که عصبانی است، هرگز به دنبال او نروید و از او نخواهید که عذرخواهی کند یا توضیح بدهد.

6) خشم خود را مدیریت کنید:
اگر شما خلق و روحیه مثبت خود را از دست دهید، نخواهید توانست به فرزند خود کمک کنید. اگر چه سخت است اما شما باید بدون تاثیر پذیری از عصبانیت فرزندتان ، آرام بمانید. برای این کار می توانید یک لیست تهیه کنید و کارهای آرام بخشی را درآن یادداشت کنید که به شما کمک می کند موقع عصبانیت فرزندتان خود را آ رام کنید ( مثلا نوشیدن یک لیوان آب ، ارسال یک پیام کوتاه به یک دوست، تغییر دادن کانال تلویزیون، رفتن به یک اتاق دیگر و ...). به یاد داشته باشید اگر شما یا دیگر اعضای خانواده فریاد بزنند یا چیزی را پرتاب کنند ، توجوان به طور طبیعی فرض خواهد کرد که این روش ها روش های مناسبی برای ابراز خشم هستند.

آرام سازی، تغییر خودگویی های منفی، حل مشکل، ایجاد تغییر در محیط و ابراز خشم به شیوه سازگارانه را می توان مهم ترین راهکارهای کنترل خشم دانست.

بنابراین ما باید به نوجوان…

چگونگی آرام کردن خود، چگونگی بیان و انتقال احساسات، مهارت های ارتباطی، مهارت حل مسئله، انتخاب بهترین راه حل و انجام آن، تغییر محیط، به شوخی گرفتن، روشهای انجام کارهای مختلف، گفتگو با خود و تشویق به نوشتن احساسات درونی را بیاموزیم.